Wykorzystanie CBD w terapii nowotworów to dla wielu chorych kolejna nadzieja na chociaż minimalny powrót do normalności. Na przestrzeni ostatnich lat prowadzonych jest wiele badań pod kątem antynowotworowych właściwości różnych substancji. Jak zatem w tej gonitwie za cudownym antidotum wypada CBD?
Nowotwór – co to jest?
Najogólniej i najprościej możemy określić to jako guz lub patologiczną tkankę, która rozwija się w niekontrolowany sposób. Proces ten odbywa się kosztem gospodarza – nowo tworząca się tkanka konkuruje o substancje odżywcze z innymi zdrowymi tkankami. Można powiedzieć, że jest to swoiste pasożytnictwo.
Rodzaje nowotworów
Ze względu na swój przebieg, nowotwory możemy podzielić na:
- Złośliwe – tkanki te mają zdolność do naciekania sąsiednich struktur oraz tworzyć tzw. przerzuty odległe – ogniska danego nowotworu w innych obszarach ciała
- Łagodne – nie przejawiają tendencji do naciekania i przerzutów
Nowotwory z obydwu wspomnianych powyżej grup różni także tempo wzrostu. Zazwyczaj formy łagodne rozwijają się wolniej w porównaniu ze złośliwymi.
Zarówno wśród łagodnych, jak i złośliwych nowotworów wyróżnić można także:
- raka – tkanka nabłonkowa
- chłoniaka – komórki układu chłonnego
- mięśniaka – tkanka mięśniowa
- mięsaka – złośliwy nowotwór pochodzący z tkanki łącznej
- białaczkę – komórki układu krwiotwórczego
Nowotwory łagodne rodzaje
Guzy łagodne to nienowotworowe narośla, które w przeciwieństwie do nowotworów złośliwych nie rozprzestrzeniają się w ciele, tzn. nie tworzą przerzutów. Różne rodzaje nowotworów łagodnych mogą jednak pojawić się niemalże wszędzie. Dokładna przyczyna powstawania łagodnych nowotworów jest często nieznana. Twory te rozwijają się, gdy komórki w ciele dzielą się i rosną w nadmiernym tempie. Organizm zazwyczaj jest w stanie zrównoważyć wzrost i podział komórek. Kiedy stare lub uszkodzone komórki umierają, są automatycznie zastępowane nowymi, zdrowymi komórkami. W przypadku nowotworów łagodnych martwe komórki pozostają w ciele, tworząc narośl często w postaci guza. Istnieje wiele rodzajów nowotworów łagodnych, które mogą rozwijać się w różnych częściach ciała. Dlatego nowotwory łagodne klasyfikowane są zazwyczaj według miejsca ich wzrostu: tłuszczaki wyrastają z komórek tłuszczowych, mięśniaki z mięśni itd.
Nowotwory złośliwe rodzaje
Guzy złośliwe mają charakter nowotworowy, często zwany także rakowym. Nowotwory złośliwe mogą szybko rosnąć i rozprzestrzeniać się na inne części ciała w postaci przerzutów. Komórki rakowe, które przenoszą się do innych części ciała, są takie same jak pierwotne, ale mają zdolność do inwazji na inne narządy. Jeśli zatem rak płuc rozprzestrzeni się na przykład na wątrobę, komórki rakowe w wątrobie nadal są komórkami raka płuc. Różne rodzaje nowotworów złośliwych pochodzą od różnych typów komórek.
Przyczyny powstawania nowotworów
Uważa się, że podłożem do tworzenia się tego typu zmian są mutacje genetyczne, które powodują tworzenie się patologicznej tkanki w niekontrolowalny sposób. Mogą one zostać wywołane przez różne czynniki tzw. kancerogeny. Są to substancje które mają udowodniony wpływ na zwiększenie ryzyka zachorowania na nowotwór. O tym, że czynne i bierne palenie papierosów powoduje raka płuca słyszeli wszyscy, ale poza dymem nikotynowym są jeszcze inne substancje i czynniki fizyczne zwiększające prawdopodobieństwo na zachorowanie na omawianą chorobę:
- metale ciężkie i promieniotwórcze – arsen, nikiel, radon
- niektóre związki organiczne znajdujące się lakierach i rozpuszczalnikach – benzen, tlenek etylenu, chlorek winylu
- niektóre wirusy – HPV, EBV, HBV
Niektóre choroby mogą wywoływać mutacje w ludzkim genomie i tym samym predysponować do występowania niektórych nowotworów. Są to między innymi: Zespół von Hippla-Lindaua, neurofibromatoza typu 1 i 2.
Czy nowotwory dotykają tylko osób starszych?
Okazuje się, że nie. Oczywiście, ryzyko wystąpienia nowotworu wzrasta wraz z wiekiem. Szacuje się, że okres 50-75 roku życia jest obarczony najwyższym ryzykiem wystąpienia tej jednostki chorobowej. Istnieją jednak nowotwory które dotykają tylko dzieci i młodych dorosłych: guz Wilmsa, rdzeniak płodowy, chłoniak Hodgkina.
Leczenie nowotworów
Ze względu na różne pochodzenie nowotworów oraz ich złośliwy lub łagodny charakter nie ma jednego, złotego standardu w leczeniu nowotworów. Każdy przypadek wymaga indywidualnej oceny przez lekarza onkologa, która musi obejmować typ i stadium zaawansowania nowotworu oraz jego lokalizację, obecność ewentualnych przerzutów, stan kliniczny oraz wiek pacjenta. Praktykowanymi metodami leczenia są: wycięcie chirurgiczne guza, chemioterapia, radioterapia. Bardzo często metody te łączy się w różnych kombinacjach aby osiągnąć jak najlepszy efekt terapeutyczny. Niestety, niektórzy pacjenci ze względu na swój stan kliniczny nie są kwalifikowani do użycia powyższych metod. Może być to spowodowane zbyt wysoką szkodliwością dla zdrowia pacjenta, brakiem przesłanek, że wdrożona terapia przyniesie skutek lub obawą, że pacjent nie przeżyje leczenia (dotyczy to głownie osób obciążonych wieloma chorobami i będących w zaawansowanym wieku). Wówczas podejmuje się tzw. leczenie paliatywne mające na celu łagodzeniu bólu oraz skutków objawów choroby.[1]
CBD w terapii nowotworów
Wiemy, że receptory kannabinoidowe typu 1 (CB1) oraz 2 (CB2) obecne są w komórkach naszych tkanek. Zaobserwowano także ich obecność w guzach nowotworowych. Udowodniono, że w raku piersi, prostaty, wątrobowokomórkowym oraz w czerniaku receptory te występują w większej ilości niż u zdrowych pacjentów. Dodatkowo zauważono, że im więcej ich jest, tym przebieg kliniczny choroby jest poważniejszy [3][4][5][6][7]. Na tej podstawie możemy wnioskować, że układ endokannabinoidowy ma udział w metabolizmie procesu nowotworowego. W związku z tym przyjrzyjmy się, czy możliwe jest wykorzystanie wspomnianej substancji w terapii tej choroby. Warto jednak wiedzieć, jak wybrać najlepszej jakości olej CBD, by terapia z jego użyciem była jeszcze bardziej efektywna.
Przeciwnowotworowe działanie CBD
Według badań [8] w komórkach linii raka piersi, prostaty oraz glejaka CBD powodowało zmniejszenie proliferacji komórek oraz ich wydolności. To jednak nie wszystko. Istnieją dość solidne dowody na to, że kannabinoidy hamują angiogenezę. Najprościej tłumacząc, jest to proces który polega na tym, że guz stymuluje rozrost naczyń krwionośnych pacjenta tak, aby te zaopatrywały patologiczną tkankę, zapewniając jej niezbędne substancje oraz możliwość tworzenia przerzutów odległych [9][10][11][15]. W powyższych eksperymentach użyto zwierzęcego modelu (szczury) oraz syntetycznych agonistów (substancja działająca stymulująco) receptora CB2. Ich działanie opiera się na bardzo zbliżonym mechanizmie do naturalnego CBD, z tym że jest ono o wiele silniejsze.
Leki z CBD przeznaczone do leczenia nowotworów
Obecnie nie ma żadnego zarejestrowanego preparatu z CBD lub jego syntetyczną formą, który jest wykorzystywany w leczeniu onkologicznym. Niemniej, prowadzone są próby kliniczne z wykorzystaniem takich preparatów. Na ostateczne wyniki i ewentualną rejestrację leku musimy jednak jeszcze poczekać. Co ciekawe, w toku jest także próba kliniczna, która ma na celu sprawdzenie skuteczność i bezpieczeństwo czystego CBD [14].
Leczenie skutków ubocznych chemioterapii przy użyciu CBD
Wiadomym jest, że kannabidiol oddziałuje na wiele tkanek stymulując lub hamując niektóre procesy. Uwzględniając ten fakt, duże grono badaczy zadaje sobie pytanie czy omawiana substancja może być wykorzystywana w łagodzeniu skutków ubocznych chemioterapii oraz samego procesu nowotworowego, w tym głównie depresji. O tym, że CBD przejawia działania przeciwwymiotne oraz przeciwdziała nudności wie wiele osób zainteresowanych omawianą tematyką. Są jednak inne aspekty gdzie kannabidiol może okazać się pomocny. Jednym z nich jest poprawa metabolizmu kości. Wielu pacjentów dotkniętych przerzutami cierpi na łamliwość kości spowodowaną zlokalizowaniem się komórek nowotworowych w strukturach kostnych. Być może w przyszłości CBD pozwoli na zapobieganie wielu takim epizodom wśród pacjentów. [16] Poważnym problemem w procesie terapeutycznym nowotworów jest także kacheksja – wyniszczenie organizmu, którego pierwszą, rzucającą się oczy oznaką jest znaczna utrata wagi przez pacjenta. W pewnym badaniu potwierdzono, że kannabidiol wzmacnia apetyt, co z pewnością byłoby pomocne w leczeniu chorych dotkniętych schorzeniami onkologicznymi. Kluczowe jest jednak odpowiednie dawkowanie CBD, dostosowane do stanu zdrowotnego pacjenta. [17]
Podsumowanie
Jak widać, jest przynajmniej kilka mechanizmów w procesie nowotworowym, na które oddziałuje CBD. Sam fakt prowadzenia poważnych prób klinicznych nad wykorzystaniem tej substancji wśród pacjentów onkologicznych świadczy, że naukowcy oraz firmy farmaceutyczne poważnie traktują tę kwestię. Potencjał do wykorzystania leków na bazie kannabidiolu jako terapii wspomagającej np. w chemioterapii jest także bardzo duży. Leczenie onkologiczne jest niezwykle poważną i trudną kwestią, tak więc zanim jakikolwiek preparat zostanie dopuszczony do obrotu minie jeszcze sporo czasu i przeprowadzonych będzie mnóstwo prób.
Podstawowe informacje na temat CBD i nie tylko znajdziesz również w Kompenidum wiedzy o CBD
Źródła
- [1] Kumar V, Cotran RS, Robbins SL, Perkins JA, Olszewski W. Robbins patologia. Wrocław: Wydawnictwo Medyczne Elsevier Urban & Partner; 2011.
- [2] NOWOTWORY ZŁOŚLIWE OGÓŁEM
- [3] Fatty Acid Amide Hydrolase in Prostate Cancer: Association with Disease Severity and Outcome, CB1 Receptor Expression and Regulation by IL-4
- [4] Role of cannabinoid receptor CB2 in HER2 pro-oncogenic signaling in breast cancer.
- [5] A high cannabinoid CB(1) receptor immunoreactivity is associated with disease severity and outcome in prostate cancer.
- [6] Cannabinoid Receptor 1 Promotes Hepatocellular Carcinoma Initiation and Progression via Multiple Mechanisms
- [7] Cannabinoid receptor 2 is upregulated in melanoma.
- [8] Cannabinoids in cancer treatment: Therapeutic potential and legislation
- [9] Inhibition of skin tumor growth and angiogenesis in vivo by activation of cannabinoid receptors
- [10] Inhibitory effects of cannabinoid CB1 receptor stimulation on tumor growth and metastatic spreading: actions on signals involved in angiogenesis and metastasis.
- [11] Cannabinoids inhibit the vascular endothelial growth factor pathway in gliomas.
- [12] A Safety Study of Sativex in Combination With Dose-intense Temozolomide in Patients With Recurrent Glioblastoma
- [13] A Safety Study of Sativex Compared With Placebo (Both With Dose-intense Temozolomide) in Recurrent Glioblastoma Patients
- [14] A Study: Pure CBD as Single-agent for Solid Tumor.
- [15] Cannabidiol inhibits angiogenesis by multiple mechanisms
- [16] Opportunities for cannabis in supportive care in cancer
- [17] New Prospect for Cancer Cachexia: Medical Cannabinoid
Comments 5