Wpływ CBD na antykoncepcję to temat, który nurtuje coraz więcej kobiet. Wraz ze wzrostem popularności tej substancji, coraz więcej przedstawicielek płci pięknej rozważa rozpoczęcie stosowania CBD. Wiele z nich obawia się jednak, że kannabidiol może w negatywnie wpłynąć na skuteczność różnego rodzaju antykoncepcji. Czy te obawy są słuszne? W niniejszym artykule rozwiewamy wszelkie wątpliwości w tej kwesti.
Czym są środki antykoncepcyjne?
Jak sama nazwa wskazuje, antykoncepcja (połączenie dwóch łacińskich wyrazów: anti – przeciw i conceptio – poczęcie) służy przede wszystkim zapobieganiu ciąży. W hormonalnych środkach antykoncepcyjnych progesteron jest hormonem, który zapobiega ciąży, podczas gdy estrogen kontroluje krwawienie miesiączkowe. Głównym mechanizmem działania progesteronu jest zapobieganie owulacji poprzez hamowanie rozwoju pęcherzyków jajnikowych. Innym istotnym mechanizmem działania jest zdolność progesteronu do hamowania przenikania plemników przez szyjkę macicy i górny odcinek dróg rodnych, powodując, że śluz szyjki macicy staje się nieprzyjaznym dla nich środowiskiem.
Estrogen ma również pewien wpływ na hamowanie rozwoju pęcherzyków poprzez ujemne sprzężenie zwrotne przedniej przysadki mózgowej ze spowolnieniem wydzielania hormonu folikulotropowego (FSH). Wpływ ten jednak nie jest tak wyraźny, jak efekt progesteronu.
Hormonalne środki antykoncepcyjne mogą również przeciwdziałać innym schorzeniom, w szczególności zaburzeniom związanym z miesiączką, takim jak bóle menstruacyjne, nieregularne miesiączki, mięśniaki, bóle związane z endometriozą i migreny związane z miesiączką. Dodatkowo stosowanie tabletek dwuskładnikowych określonych marek zostało formalnie zatwierdzone przez FDA jako środek przeciwtrądzikowy.
Rodzaje środków antykoncepcyjnych
Obecnie na rynku dostępnych jest wiele środków antykoncepcyjnych, dzięki czemu lekarz w łatwy sposób może dostosować metodę antykoncepcji do indywidualnych potrzeb pacjentki. Niektóre rodzaje środków antykoncepcyjnych mogą zawierać różne kombinacje hormonów i obejmować różne metody ich dostarczania. Najpopularniejsze metody antykoncepcji to tabletki antykoncepcyjne i wkładki domaciczne.
Tabletki antykoncepcyjne (jendo- lub dwuskładnikowe)
Zdecydowanie najpopularniejszą metodą antykoncepcji są tabletki antykoncepcyjne, których obecnie istnieją trzy rodzaje: dwuskładnikowe – zawierające estrogen i progesteron, jedoskłandikowe – zawierajace wyłącznie progesteron oraz tabletki o ciągłym lub przedłużonym stosowaniu. Najczęściej wybieraną opcją przez lekarzy są tabletki dwuskładnikowe z estrogenem i progesteronem.
Plastry antykoncepcyjne
Plaster antykoncepcyjny ma zazwyczaj wymiary około 5 cm na 5 cm i można go umieścić na plecach, brzuchu, zewnętrznej stronie ramienia lub w dowolnym miejscu na górnej części ciała – z wyjątkiem piersi. Podobnie jak większość tabletek antykoncepcyjnych, plaster zawiera kombinację hormonów estrogenu i progesteronu. Podczas gdy hormony zawarte w tabletce dostają się do krwiobiegu po wchłonięciu przez układ pokarmowy, w przypadku plastrów wchłaniane są one przez skórę i dostają się w ten sposób do krwiobiegu.
Wkładki domaciczne
Wkładka domaciczna to nic innego, jak plastikowy element w kształcie litery T i sznurek, który służy do jego wyciągania. Zawierają i stale uwalniają lewonorgestrel – hormon wchłaniany przez śluzówkę macicy. Lewonorgestrel zapobiega tworzeniu się błony śluzowej macicy, więc żadne zapłodnione komórki jajowe nie mogą zostać w niej osadzone. Sprawia również, że śluz w szyjce macicy (otwór macicy) jest gęstszy i bardziej lepki, zapobiegając przedostawaniu się plemników do macicy.
Pierścień dopochwowy
Pierścień (krążek) o średnicy około 5 cm wykonany z elastycznego materiału syntetycznego. Podobnie jak tabletka dwuskładnikowa i plaster antykoncepcyjny zawiera również połączenie estrogenu i progesteronu. Hormony te są wchłaniane do krwiobiegu przez ścianę pochwy. Pierścień wkłada się głęboko do pochwy i dokładnie po trzech tygodniach wyjmuje za pomocą palca. Kobieta rozpoczyna wtedy cykl miesiączkowy w dniach „wolnych od pierścienia”, a nowy pierścień jest zakładany dokładnie po siedmiu dniach.
Inne hormonalne środki antykoncepcyjne
Mniej powszechne hormonalne środki antykoncepcyjne obejmują trzymiesięczny zastrzyk i hormonalny implant antykoncepcyjny. Zastrzyki antykoncepcyjne mogą obejmować tylko progesteron lub połączenie progesteronu i estrogenu, podczas gdy implanty zawierają tylko progesteron.
Czy można zażywać CBD razem z antykoncepcją – wpływ CBD na antykoncepcję
Wpływ CBD na antykoncepcję, w tym na jej skuteczność w dużej mierze zależy od rodzaju i kombinacji zawartych w takich środkach hormonów. Metody antykoncepcji zawierające estrogen mogą być bardziej narażone na nieskuteczność z powodu interakcji CBD z receptorami estrogenowymi, hormonami płciowymi i układem enzymatycznym CYP.
CBD a estradiol
Estrogen to tak naprawdę grupa hormonów odpowiedzialnych za rozwój i regulację żeńskiego układu rozrodczego oraz drugorzędne cechy płciowe. Istnieją trzy główne endogenne estrogeny:
- estron
- estradiol
- estriol
z czego właśnie estradiol jest ściśle powiązany z płodnością. Zwiększony poziom estradiolu poprzedza dojrzewanie i prowadzi do uwolnienia komórki jajowej z jajnika, jak również odpowiada za pogrubienie błony śluzowej macicy w celu zagnieżdżenia się zapłodnionej komórki jajowej.
CBD a estrogen
W badaniu z 1983 roku opublikowanym w The Journal of Pharmacology and Experimental Therapeutics zbadano, czy surowy ekstrakt z konopi indyjskich konkuruje z estradiolem o wiązanie się z receptorem estrogenowym cytozolu z macicy szczura.
Przy dużych dawkach odkryto, że spośród kannabinoidów lub ich metabolitów jedynym, który wykazywał działanie estrogenne lub nieestrogenne, był kannabidiol, który, jak stwierdzono, konkuruje z estradiolem o wiązanie receptora estrogenowego.
Naukowcy doszli do wniosku, że CBD może konkurować z estradiolem o receptory estrogenowe i tym samym uniemożliwić prawidłowe działanie środków antykoncepcyjnych na bazie estrogenu, co może prowadzić do zwiększonego ryzyka niechcianej ciąży. Jednak owe działanie wiążące było wyraźne tylko przy bardzo wysokich stężeniach kannabidiolu.
Wpływ CBD na hormony płciowe
Hormonalne środki antykoncepcyjne działają ze względu na ich wpływ na zachowanie hormonów, a podstawowym składnikiem każdej hormonalnej metody antykoncepcji jest progestagen – syntetyczna forma progesteronu.
Progesteron to naturalnie występujący hormon płciowy. Jego podstawową rolą jest zapobieganie owulacji poprzez mechanizmy ujemnego sprzężenia zwrotnego skutkujące obniżeniem poziomu hormonu luteinizującego. Hormon luteinizujący jest związany z rozmnażaniem i owulacją, która stymuluje jajnik do uwalniania komórki jajowej z jajnika u kobiet.
CBD a żeński układ rozrodczy i układ endokannabinoidowy
Podczas badania z 2016 roku opublikowanego w Yale Journal of Biology and Medicine, które nie dotyczyło bezpośrednio CBD, dokonano przeglądu dostępnej literatury naukowej na temat używania konopi i regulacji osi podwzgórze-przysadka-jajnik (HPO), produkcji hormonów jajnikowych, cyklu miesiączkowego i płodności.
Dowody sugerują, że kannabinoidy znajdujące się w konopiach mogą wpływać na produkcję estrogenów i progesteronu oraz bezowulacyjne cykle menstruacyjne zmniejszając je. Odkryto również, że do pomyślnej reprodukcji wymagana jest dokładnie kontrolowana regulacja układu endokannabinoidowego (ECS), a egzogenne kannabinoidy w konopiach mogą zakłócać delikatną równowagę ECS w żeńskim układzie rozrodczym.
Rola układu endokannabinoidowego w tkankach rozrodczych kobiety
W innym, nowszym badaniu przeglądowym z 2019 r., opublikowanym w Journal of Ovarian Research, przeanalizowano dane z badań na ludziach, zwierzętach i in vitro, które badały rolę ECS w tkankach i procesach rozrodczych kobiet.
Recenzenci stwierdzili, że przewlekła ekspozycja na kannabinoidy, takie jak CBD, spowodowała zmniejszenie owulacji u kobiet. Ponadto u kobiet, które przez miały chroniczny kontakt z kannabinoidami, powodowały one opóźnienie dojrzewania płciowego, zaburzenia cyklu menstruacyjnego oraz zmniejszenie stężenia hormonów płciowych w surowicy.
Wpływ CBD na antykoncepcję i metabolizm środków antykoncepcyjnych
Układ cytochromu P450 (CYP) to specjalna grupa enzymów zawierająca hem jako kofaktor, który przekształca związki rozpuszczalne w tłuszczach w rozpuszczalne w wodzie i pomaga w ich wchłanianiu i wykorzystaniu. Układ enzymatyczny cytochromu P450 jest również odpowiedzialny za rozkładanie ponad 60% wszystkich leków, w tym środków antykoncepcyjnych, które dostają się do organizmu.
Badania przedkliniczne wykazały, że wpływ CBD na antykoncepcję może mieć znaczenie dzięki bezpośreniemu oddziaływaniu kannabidiolu na układ CYP jako konkurencyjny inhibitor enzymów cytochromu P450 w wątrobie. Czyni to poprzez wiązanie się z miejscem, w którym zachodzi aktywność enzymu, działając jako „konkurencyjny inhibitor”, który wypiera jego chemicznych konkurentów, a tym samym zapobiega metabolizowaniu innych związków przez układ CYP.
Kiedy środki antykoncepcyjne oparte na hormonach są przyjmowane razem z CBD, substancja ta może zmniejszyć szybkość, z jaką wątroba rozkłada te doustne środki antykoncepcyjne. Teoretycznie mogłoby to doprowadzić do wzrostu poziomu hormonu antykoncepcyjnego i zwiększenia skuteczności antykoncepcji. Jednak działanie enzymu CBD może również prowadzić do niepożądanych skutków ubocznych. Podejrzewa się, że CBD zwiększa krwawienie przełomowe z powodu nadmiernego poziomu estrogenu w wyniku jego wolniejszego rozpadu.
Wpływ CBD na antykoncepcję – podsumowanie
Rola, jaką kannabinoidy takie jak CBD, odgrywają w skuteczności hormonalnych środków antykoncepcyjnych, jest w dużej mierze nieznana. Jednak warto podkreślić, że konopie mają niestety niekorzystny wpływ na płodność u obu płci, a CBD wpływa na produkcję estrogenu i wiązanie się z receptorami estrogenu, co może wpływać na skuteczność hormonalnych środków antykoncepcyjnych dwuskładnikowych. Potrzebne są jednak dalsze badania, aby określić poziom stężenia CBD, który jest wymagany w organizmie, aby miał wpływ na kontrolę urodzeń. Przed podjęciem decyzji o zastosowaniu CBD w połączeniu z hormonalną metodą antykoncepcji należy skonsultować się z lekarzem, najlepiej położnikiem-ginekologiem, który ma doświadczenie w stosowaniu kannabinoidów i konopi, ponieważ może doradzić jak bezpiecznie połączyć te dwie metody.
