Omówienie istniejących badań nad wykorzystaniem CBD w terapii choroby Parkinsona. Czy wkrótce czekają nas leki z CBD wykorzystywane w terapii tej choroby?
Choroba Parkinsona – czy dotyka tylko ludzi starszych?
Aby ustosunkować się do powyższej tezy, musimy zapoznać się z epidemiologią. Prace naukowe podają, że z problemem tym boryka się 0,5-1% społeczeństwa w wieku 65-69 lat. W przedziale powyżej 80 r. ż. może być to 1-3%. Biorąc pod uwagę ogół społeczeństwa, nie są to duże liczby. Jednakże mając na uwadze starzenie się społeczeństwa, liczby te będą coraz większe. Badacze szacują, że do roku 2030 skala problemu może wzrosnąć nawet o 30% [1][2]. We wcześniejszym wieku zapadalność na omawianą chorobę jest bardzo niska. Opisywane są jednak przypadki jej występowania przed 40 rokiem życia – tzw. parkinsonizm młodzieńczy, aczkolwiek są to ekstremalnie rzadkie przypadki. Reasumując, możemy odpowiedzieć że jest to choroba ludzi starszych.
Patogeneza
Podłoże dla tej choroby do tej pory pozostaje niejasne. Za główną przyczynę choroby Parkinsona uważało się degenerację komórek istoty czarnej, co skutkowało zmniejszeniem ilości dopaminy w prążkowiu. Aktualnie wskazuje się także inne mechanizmy. Jednym z nich jest koncepcja czynników środowiskowych oraz genetycznych. O udział w procesie podejrzewa się także odkładanie w cytoplazmie neuronów tzw. ciałek Lewy’ego [3].
Objawy choroby Parkinsona
Symptomy postępują dość powoli. Są one związane przede wszystkim z funkcjonalnością układu ruchu, m.in.:
- Drżenie spoczynkowe np. dłoni – widoczne są drżenia kończyn, gdy chory nie wykonuje żadnego ruchu. Zanikają one w momencie podjęcia jakiejś czynności.
- Zmiany w charakterze poruszania się – zmniejszeniu ulega balansowanie rękami podczas chodu, a podczas przemieszczania się chory wykonuje małe kroki. Bardzo często osoby dotknięte omawianą chorobą mają problem z rozpoczęciem ruchu.
- Wzmożone napięcie mięśni.
- Problem z utrzymaniem jednakowej pozycji oraz częste przyjmowanie postawy zgięciowej (zgięcie w stawach krzyżowo-biodrowych).
Powyższym mogą także towarzyszyć problemy z oddawaniem moczu, zaparciami oraz zaburzenia czynności seksualnych. W późniejszym okresie choroby mogą występować także objawy psychopatologiczne takie jak depresja i otępienie [4].
Rozpoznanie choroby Parkinsona
Ze względu na różnorodność objawów oraz możliwość występowania ich w innych jednostkach chorobowych jest to nie lada wyzwanie. Diagnozę stawia się na podstawie zebranego wywiadu i dokładnym opisie dolegliwości przez chorego oraz na podstawie badania fizykalnego i badań dodatkowych. Bardzo ważne jest także wykluczenie istnienia schorzeń, które mogą dawać podobne objawy np. dolegliwości ze strony układu ruchu oraz inne choroby neurologiczne.
Leczenie choroby Parkinsona
Obecnie przyczynowe leczenie nie jest znane. Celem prowadzonej terapii jest łagodzenie objawów oraz redukcja ewentualnych skutków ubocznych środków leczniczych. Możemy to osiągnąć poprzez: leki, rehabilitację oraz zabiegi chirurgiczne. Dostępne środki powodują zwiększenie stężenia dopaminy w mózgowiu lub wzmagają jej skutek poprzez stymulację receptorów dopaminowych. Rehabilitacja ma na celu przede wszystkim usprawnienie czynności ruchowych pacjenta. Zabiegi chirurgiczne polegają na uszkodzeniu pewnych struktur jąder podkorowych w celu eliminacji niektórych skutków ubocznych. Strategia leczenia jest dobierana pacjentowi na podstawie jego wieku oraz stanu klinicznego.
CBD w leczeniu choroby Parkinsona
Zanim przedstawimy sobie pewne fakty na temat badań nad wpływem kannabidiolu na przebieg omawianego schorzenia, przyjrzyjmy się czy układ endokannabinoidowy może w ogóle mieć jakiś udział w tym procesie.
Neurony dopaminergiczne (związane z wydzielaniem dopaminy) nie posiadają na swoich błonach receptorów kannabinoidowych pierwszego typu. Mogą one jednak współtworzyć heteromery z receptorami dopaminergicznymi. Receptory drugiego typu mają potwierdzoną obecność w neuronach dopaminergicznych istoty czarnej i to właśnie tej kwestii przypisywane są w największej części działania oleju CBD na chorobę Parkinsona. To jednak nie wszystko. Okazuje się, że AEA (anandamind) będący istotnym mediatorem w układzie endokannabinoidowym wykazuje działanie na receptory TRPV1 znajdujące się na błonach neuronów dopaminergicznych. Widzimy więc, że fizjologicznie wspomniany układ, ze względu na obecność swoich komponentów w istotnych dla choroby Parkinsona strukturach, ma możliwość wpływania na jej czynność [5]. Istota czarna nie jest jedynym miejscem w układzie nerwowym człowieka gdzie obserwowano wzajemnie interakcję szlaku dopaminergicznego oraz endokannabinoidiów.
Interesuje Cię temat CBD w terapii chorób neurodegeneracyjnych? Sprawdź: Zastosowanie CBD w leczeniu Choroby Alzheimera
W zwojach podstawnych mózgu obserwowano korelację pomiędzy aktywacją układu endokannabinoidowego, a charakterem zaburzeń czynności ruchowej pacjenta. Jego wzmożona aktywność koreluje z zahamowaniem ruchowym pacjentów, a osłabiona z nadmierną ekspresją zaburzeń ruchowych (np. drżenie mięśni). Pozwala to wnioskować, że dobór ago- lub antagonistów tego układu pozwalałby na redukcję niektórych objawów choroby [6]. W innej strukturze mózgowia, prążkowiu, zaobserwowano korelację pomiędzy aktywnością endokannabinoidów, a poziomem dopaminy [5]. Widzimy, że możliwych punktów uchwytu kannabidiolu w terapii choroby Parkinsona jest przynajmniej kilka. Podobnie zresztą jak w przypadku dolegliwości takich jak IBS, schizofrenia, bezsenność czy migrena. Przyjrzyjmy się więc przeprowadzonym próbom klinicznym z wykorzystaniem CBD w kontekście omawianego schorzenia.
Badania nad wykorzystaniem CBD w terapii choroby Parkinsona
Pierwsze próby wykorzystania omawianej substancji w leczeniu dotyczyły objawów depresyjnych oraz psychotycznych, które mogą występować wśród pacjentów (dotyczy to przede wszystkim przypadków o ciężkim przebiegu). Okazało się, że działający przeciwlękowo oraz przeciwpsychotycznie kannabidiol skutecznie łagodził te dolegliwości. Ze względu na swoje udowodnione działanie neuroprotekcyjne CBD może spowalniać przebieg choroby. Pozwoliłoby to na zachowanie przez pacjentów możliwie najlepszego stanu przez jak najdłuższy czas [5]. Zuardi i jego współpracownicy podczas badania wpływu CBD na objawy psychotyczne występujące podczas choroby Parkinsona zaobserwowali pewien korzystny skutek. Okazało się bowiem, że pacjenci poddani terapii z użyciem CBD mogli mieć zmniejszone dawki farmaceutyków ukierunkowanych na te symptomy. Jest to bardzo pożądany efekt, gdyż leki stosowane w chorobie Parkinsona przejawiają wiele skutków ubocznych, a zmniejszenie ich dawki bez obniżenia skuteczności terapii znacznie poprawiłoby jakość życia chorych [8].
Czy możemy liczyć na wykorzystywanie leków z CBD w terapii choroby Parkinsona?
Analizując wcześniejszy akapit, widzimy że działanie kannabidiolu w chorobie Parkinsona jest faktem. Stoją za tym przeprowadzane niezależnie od siebie badania. Jako dodatkowy argument w tej kwestii możemy przytoczyć fakt prowadzenia prób klinicznych leku, którego głównym składnikiem jest CBD. Farmaceutyk ten docelowo miałby być wykorzystywany w łagodzeniu intensywności drżenia wśród pacjentów dotkniętych omawianą przez nas chorobą [9]. Oczywiście, próby kliniczne składają się z kilku etapów i trwają dość długo, więc na gotowy, zarejestrowany preparat z pewnością trochę poczekamy. Tymczasem warto przybliżyć sobie temat dawkowania i stosowania CBD, by móc już na tym etapie wdrożyć CBD w proces walki z Alzheimerem.
Podsumowanie
Przedstawione powyżej punkty, na które miałoby działać CBD w patofizjologii choroby Parkinsona wskazują, że preparat ten ma wpływ na ten proces i mógłby być w przyszłości użyty jako lek w terapii. Prowadzone próby kliniczne pokazują nam, że temat ten jest dość poważny i rozwojowy. O jego powadze może także świadczyć fakt zainteresowania firm farmaceutycznych.
Podstawowe informacje na temat CBD i nie tylko znajdziesz również w Kompenidum wiedzy o CBD
Źródła
- [1] Parkinson’s Disease: Etiology, Neuropathology, and Pathogenesis
- [2] Epidemiology of Parkinson’s disease.
- [3] Choroby neurodegeneracyjne: choroba Alzheimera i Parkinsona
- [4] Kozubski, W., & Liberski, P. P. (2019). Neurologia: podręcznik dla studentów medycyny. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie
- [5] Cannabinoids in Parkinson’s Disease
- [6] The endocannabinoid system as a target for the treatment of motor dysfunction.
- [7] Cannabidiol as a Promising Strategy to Treat and Prevent Movement Disorders?
- [8] Cannabidiol for the treatment of psychosis in Parkinson’s disease.
- [9] A Study of Tolerability and Efficacy of Cannabidiol on Tremor in Parkinson’s Diseased
- [10] CBD for Parkinson’s Disease
Comments 2