Ból jest nam niezbędny do egzystencji. Dla niektórych stwierdzenie to może być niedorzeczne. Niezależnie jaki masz do tego stosunek, jest to prawda, a CBD może w tej kwestii wiele namieszać.
Po co odczuwamy ból?
Najogólniej mówiąc, ból od zawsze był dla człowieka i innych zwierząt sygnałem ostrzegawczym. Alarmuje o ranach, chorobach oraz przedmiotach i zjawiskach, które z wielkim prawdopodobieństwem będą dla nas szkodliwe. Dzięki temu mogliśmy nauczyć się unikać sytuacji, które mogłyby wywoływać to przykre wrażenie, a tym samym mieliśmy możliwość oceny, co może być dla nas szkodliwe.
W jaki sposób odczuwamy ból?
Odpowiedź na to pytanie jest znacznie bardziej skomplikowana niż mogłoby nam się wydawać. Można wnioskować, że jest to po prostu nieprzyjemne uczucie w danym miejscu. W praktyce w proces ten zaangażowana jest „znaczna długość” naszego układu nerwowego oraz „trochę” chemicznych mediatorów. Proces rozpoczyna się na nocyreceptorze, czyli receptorze odpowiedzialnym za odbieranie bodźców bólowych będącym wolnym zakończeniem neuronu (komórki nerwowej). Następnie impuls zostaje przekazany przez odpowiednie nerwy do rdzenia kręgowego i przez znajdujące się w nim drogi do odpowiednich ośrodków w mózgu. Oczywiście jest to wyjaśnienie bardzo uproszczone. Gdybyśmy chcieli dokładnie przedstawić i wyjaśnić ten proces to prawdopodobnie musielibyśmy napisać przynajmniej kilkadziesiąt publikacji.
Podział bólu
Ze względu na czas trwania możemy go podzielić na ostry i przewlekły. Pierwszy z nich występuje nagle, na skutek urazu, rozpoczynającej się choroby. O przewlekłych dolegliwościach bólowych mówimy, gdy występują one przez dłuższy czas i są objawem istniejącego procesu zapalnego. Przykładem takich dolegliwości mogą być choroby reumatoidalne, np. reumatoidalne zapalenie stawów.
Jak obecnie uśmierzamy ból?
Złożoność procesu przekaźnictwa bólu oraz ilość struktur w niego włączonych daje nam dość duże pole manewru w jego hamowaniu. Tak więc, istnieją leki oraz procedury, które działają przeciwbólowo ze względu na swój wpływ na konkretną strukturę tego systemu. Przyjrzyjmy się najpopularniejszym z nich.
Najpowszechniej stosowane są tzw. niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Ich popularność jest ogromna. Ciężko wskazać osobę, która nigdy ich nie zażywała. Należą do nich m.in. ibuprofen oraz aspiryna. Ich mechanizm opiera się na blokowaniu enzymu niezbędnego do syntezy prostaglandyn, które są kluczowe w procesie zapalnym oraz w przekazywaniu bólu.
Silniejszymi środkami od wcześniej wymienionych są opioidy. Działają one na swoiste receptory, które znajdują się w obwodowym oraz centralnym układzie nerwowym. Są to leki dostępne wyłącznie na receptę. Używa się ich w sytuacji, gdy leki z grupy NLPZ nie są wystarczająco skuteczne lub w chorobach, które wywołują nagły bardzo silny ból, np. zawał serca [2].
Poza typową terapią lekową istnieją także procedury, których działanie jest przeciwbólowe. Mowa tutaj o blokadach nerwów. Polegają one na wprowadzeniu w okolice nerwu lub splotu nerwowego środka znieczulającego. Wynikiem tego jest zniesienie przewodnictwa czuciowego poprzez te struktury, co skutkuje brakiem odczuwania bólu na obszarze będącego pod kontrolą danego nerwu. Technika ta jest powszechnie wykorzystywana podczas znieczuleń przedoperacyjnych oraz do leczenia przewlekłego bólu niektórych okolic ciała [1].
Układ Endokannabinoidowy a ból
Zanim omówimy sobie możliwości, jakie daje nam olej CBD w leczeniu bólu, sprawdźmy w jaki sposób wspomniany układ jest skorelowany z tym procesem. Zacznijmy od omówienia sobie lokalizacji receptorów CB1 oraz CB2. Pierwszy z nich znajduje się presynaptycznie (synapsa jest połączeniem pomiędzy komórkami nerwowymi), a jego pobudzenie powoduje zahamowanie wydzielania mediatorów, co hamuje przekazywanie impulsu dalej. Receptory drugiego typu są rozmieszczone w głównej mierze w komórkach układu odpornościowego oraz tkankach organizmu. Tak więc, można by domniemywać, że mogą one wpływać ma przebieg procesu zapalnego. Pewne badania potwierdziły te przepuszczenia. Okazało się, że stymulacja tych receptorów skutkowała efektem przeciwzapalnym [3].
Badania nad użyciem CBD (kannabidiolu) w leczeniu bólu
Zacznijmy od przybliżenia sobie wyników jednego z ostatnich opublikowanych badań w tym zakresie. W rzeczonym eksperymencie analizie poddano stan kliniczny pacjentów leczonych opioidami przed i po stosowaniu CBD przez 8 tygodni. Wyniki były bardzo obiecujące. Okazało się, że ponad połowa pacjentów zauważyła poprawę kontroli na bólem, co pozwoliło im na zmniejszenie dawki przyjmowanych preparatów. Podczas próby oceniano także inną kwestę – samopoczucie badanych. Do tego celu użyto standaryzowanych kwestionariuszy. Poprawę na tym polu sygnalizowało 94% uczestników badania [4]. W wielu eksperymentach ocenie skuteczności poddawano preparaty zawierające CBD i THC w proporcjach 1:1. Zauważono ich dużą skuteczność na polu leczenia bólu neuropatycznego, będącego wynikiem uszkodzenia włókien nerwowych.
Bardzo wiele nadziei dają badania prowadzone na zwierzęcych modelach bólu. Przykładem może być próba zmniejszenia dolegliwości oraz stanu zapalnego w przebiegu zapalenia stawów u szczura. Wnioski oparto na analizach chemicznych oraz monitorowaniu parametrów związanych z toczącym się procesem, takimi jak wielkość obrzęku oraz obwód stawów. Podczas eksperymentu zauważono poprawę stanu zdrowia zwierząt [5]. Co więcej, w środowisku reumatologów (lekarzy zajmujących się chorobami zapalnymi tkanki łącznej, w tym także zapaleń stawów) coraz częściej mówi się łagodzącym ból działaniu kannabinoidów [7]. Obecnie trwają badania kliniczne nad preparatem, który miałby być wykorzystywany w terapii przewlekłego bólu. Proces ten jest na początkowym etapie, dlatego też nie wiadomo o nim zbyt wiele [6].
Podsumowanie
Z fizjologicznego punktu widzenia układ endokannabinoidowy ma możliwość oddziaływania na procesy związane z przekaźnictwem bólu. Tak więc wszystkie substancje, które mają na niego wpływ, mogą modulować odczuwanie bólu. Istotna wydaje się w tym przypadku wiedza na temat tego, jak szybko działa CBD oraz na jak długo, by móc odpowiednio zareagować na pojawiające się dolegliwości z użyciem tej substancji. Niestety, brakuje nam celowanych na konkretne choroby badań, w których oceniano by wpływ kannabidiolu na te dolegliwości. Niemniej jednak, potwierdzenie działania przeciwzapalnego i przeciwbólowego na modelach zwierzęcych rodzi nadzieję na przyszłość dla pacjentów borykających się z bólem. Obiecujące są także skutki suplementacji CBD wśród pacjentów zażywających leki opioidowe. Pozwala ona na redukcję ich zażywania, co zmniejszałoby częstość i intensywność skutków ubocznych.
Podstawowe informacje na temat CBD i nie tylko znajdziesz również w Kompenidum wiedzy o CBD
Źródła
- [1] Brenner, G. M., Stevens, C. W., Wielosz, M., Świąder, M. J., Kocki, T., Czuczwar, P., … Tutka, P. (2017). Farmakologia. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
- [2] The pharmacological basis of opioids
- [3] Cannabinoid Delivery Systems for Pain and Inflammation Treatment
- [4] Evaluation of the effects of CBD hemp extract on opioid use and quality of life indicators in chronic pain patients: a prospective cohort study.
- [5] Transdermal cannabidiol reduces inflammation and pain-related behaviours in a rat model of arthritis
- [6] Mechanisms of CBD for Chronic Pain
- [7] Is cannabis an effective treatment for joint pain?
Comments 7